mango harvesting : आंबा फळाची काढणी करताय? मग त्याआगोदर हे वाचा आणि होणारे नुकसान टाळा.

mango harvesting : आंबा फळाची काढणी करताय? मग त्याआगोदर हे वाचा आणि होणारे नुकसान टाळा. आंबा हा भारतीय उपखंडात अत्यंत लोकप्रिय आणि स्वादिष्ट फळ आहे. आंब्याच्या विविध जाती आणि त्याचे उत्पादन हवेच्या परिस्थितीवर, जमिनीत असलेल्या घटकांवर, तसेच काढणीच्या पद्धतीवर अवलंबून असते. मात्र, आंब्याच्या काढणीमध्ये काही महत्वाचे घटक विचारात घेतले पाहिजेत. योग्य काढणी न केल्यास फळे खराब होऊ शकतात आणि त्यामध्ये चवीचा आणि पोषणतत्त्वांचा घट होऊ शकतो. आंब्याच्या काढणीचा योग्य काळ, काढणीची पद्धत, आणि इतर उपयुक्त उपाय यावर चर्चा करताना, काही महत्त्वाचे टोकदार मुद्दे समजून घेणे आवश्यक आहे.

mango harvesting : आंबा फळाची काढणी करताय? मग त्याआगोदर हे वाचा आणि होणारे नुकसान टाळा.

आंब्याच्या काढणीच्या महत्त्वपूर्ण गोष्टी

1. आंब्याची काढणी योग्य वेळी करणे
   आंब्याच्या काढणीसाठी फुलांचा पूर्णपणे मुरलेला असावा लागतो. जर काढणीचा काळ योग्य नसेल, तर आंबे निखळ होण्याची किंवा गळण्याची शक्यता वाढते. आंब्याची काढणी साधारणपणे तीव्र हवेच्या पिळणींमध्ये जास्त चांगली होत असते. आंब्याचे काढणीचे काळ विशेष महत्त्वाचे आहे. आंबा पूर्णपणे पिकलेला असावा लागतो, मात्र त्यात थोडा सेंद्रिय पदार्थ ठेवून त्याची काढणी केली पाहिजे. काढणीची वेळ मोसमावर देखील अवलंबून असते.
2. आंब्याची पिकण्याची प्रक्रिया आणि त्याचा अचूक आकलन
   आंब्याच्या पिकण्याची प्रक्रिया फार महत्वाची आहे. काढणी करतांना आंबा पिकला आहे की नाही हे निरीक्षण करणे आवश्यक आहे. योग्यपणे पिकलेले आंबे हे रंगाने साधारणत: हळवे असतात. योग्य रंग पाहणे, आंब्याची वास किंवा गंध यावर लक्ष ठेवणे आवश्यक आहे.
3. फळाच्या हडबडीची काळजी घ्या
   आंब्याच्या फळाचा इन्फेक्शनच्या बाबतीत संसर्ग होण्याचा धोका असतो, जर ताज्या काढणीनंतर फळांची पुरेशी काळजी घेतली गेली नाही तर ते नष्ट होऊ शकतात. त्यामुळे फळाची काढणी करतांना त्यांना कुठल्या प्रकारचे दबाव दिले जात नाही हे पाहणे अत्यंत आवश्यक आहे.
4. हाताळणीची पद्धत (Handling Method)
   आंब्याचे योग्य प्रकारे हाताळणे महत्त्वाचे आहे. काढणी करतांना फळांना खूप दाबू नका. ज्यामुळे फळांचा आकार आणि स्वरूप नष्ट होऊ शकतो. एक ठराविक भागात असलेली प्रगत फळे एकत्र करणं उत्तम. जर अधिक फायदा हवा असेल तर, ठराविक दराने काढणी केली पाहिजे.
5. आंब्याच्या काढणीची यांत्रिक पद्धती
   बऱ्याच वेळा, विशेषतः मोठ्या बागांमध्ये, यांत्रिक साधनांचा वापर केला जातो. यांत्रिक साधनांचा वापर करतांना देखील खूप काळजी घेणे आवश्यक आहे. यांत्रिक साधनामुळे अधिक आंबे एकाच वेळी काढता येतात, पण यामुळे फळांच्या हडबडीला किंवा इतर नदविण्याच्या प्रक्रियेला धोका होऊ शकतो. यांत्रिक पद्धती वापरत असताना फळांचे दाब, खाच किंवा डाग उडाल्यामुळे त्यांची बाजारातील गुणवत्ता कमी होऊ शकते.
6. आंब्यांची स्वच्छता व संरक्षण
   काढणी झाल्यानंतर, आंब्यांवर विविध बुरशीचे आणि कीटकांचे संक्रमण होऊ शकते. त्यामुळे काढणी केल्यानंतर आंब्यांची स्वच्छता करून त्यांना विशिष्ट प्रकारच्या फळांच्या वासापासून मुक्त करणे आवश्यक आहे. काही वेळा ताज्या आंब्यांवर सेंद्रिय विक्रियांपासून बचाव करण्यासाठी फवारणी केली जाते.
7. फळांचा साठवणुकीचा मुद्दा
   काढणी केल्यानंतर, आंब्यांचा साठवणूक प्रणाली योग्य असावी लागते. तापमान, आर्द्रता, वायुवीजन, आणि वातावरणातील हवा यावर लक्ष ठेवले पाहिजे. अधिक थंड जागी ठेवलेले आंबे जास्त काळ ताजे राहू शकतात.
8. आंब्याच्या काढणीत असलेल्या धोके
   आंब्याची काढणी करतांना फळाला जास्तीच्या तापमानामुळे नुकसान होण्याची शक्यता असते. यामुळे त्यांचा चव आणि ताजेपण कमी होऊ शकतो. काढणीसाठी चांगले नवे साहित्य वापरणे आणि उंचावरून काढताना शारीरिक अडचणी टाळणे आवश्यक आहे.
9. आंब्याच्या काढणीसाठी प्रशिक्षणाची आवश्यकता
   काढणी प्रक्रिया एक प्रकारे कौशल्यावर आधारित असते. त्यामुळे, आंब्याच्या काढणीसाठी आदर्श प्रशिक्षण देणे अत्यंत आवश्यक आहे. शेतकऱ्यांना या काढणीची योग्य पद्धती आणि तंत्रज्ञानाविषयी माहिती दिल्यास उत्पादनातील गुणवत्ता वाढवता येते.

हे पण वाचा: बोरवेल साठी सरकार देणार 50,000₹ रुपये

निष्कर्ष

आंब्याची काढणी हा एक महत्त्वाचा आणि तंत्रज्ञानावर आधारित मुद्दा आहे. योग्य वेळ, योग्य पद्धत, योग्य सामग्री आणि शुद्धतावादी संरक्षण यामुळे काढणीच्या नंतरचे नुकसान कमी करण्यास मदत होते. आंब्याचा उत्पादन दर सुधारण्यासाठी शेतकऱ्यांना प्रशिक्षण आणि माहिती देणे आवश्यक आहे. काढणी करतांना आंब्यांच्या गुणवत्ता व संरक्षणावर लक्ष ठेवून चांगले उत्पादन मिळवता येते, ज्यामुळे बाजारात आंब्यांना उच्च स्थान मिळवता येईल.

आंब्याच्या काढणीसंबंधी लोक  विविध प्रश्न विचारतात. हे प्रश्न मुख्यतः काढणीच्या योग्य पद्धती, काढणीच्या काळाची निवड, आणि आंब्याचे नुकसान टाळण्याच्या उपाययोजना यांच्याशी संबंधित असतात. खाली काही सामान्य प्रश्न व त्यांची उत्तरे दिली आहेत:

1. आंब्याची काढणी कधी करावी?

उत्तर:
आंब्याची काढणी साधारणपणे फुलांच्या पूर्णपणे पिकलेल्या अवस्थेत केली पाहिजे. प्रत्येक आंब्याच्या जातीच्या पिकण्याची वेळ वेगळी असू शकते, परंतु साधारणतः आंबा काढणीसाठी योग्य असतो, जेव्हा तो रंगाने हलका होतो, पण अजून पूर्णपणे मऊ किंवा सडत न झालेला असतो. पिकलेल्या आंब्यांचा गंध आणि रंग, हे काढणीच्या वेळी त्याच्या तयारतेचा संकेत देतात.

2. आंब्याची काढणी करतांना कोणती काळजी घेतली पाहिजे?

उत्तर:
आंब्याची काढणी करतांना खालील गोष्टींची काळजी घेतली पाहिजे:

• आंब्याला हलकेच उचलून काढा, अधिक दाबू नका.
• काढणी करतांना फळांमध्ये कोणत्याही प्रकारच्या जखमा होणार नाहीत, याची काळजी घ्या.
• योग्य प्रकारे स्वच्छ आणि निर्जंतुक केलेले हाताळणी उपकरण वापरा.
• काढणी केल्यानंतर, आंब्यांना फडकून ठेवणे किंवा विकृत होण्यापासून वाचवण्यासाठी वायुवीजनाची व्यवस्था करा.

3. आंब्याचे नुकसान टाळण्यासाठी कोणती पद्धत वापरावी?

उत्तर:
आंब्याचे नुकसान टाळण्यासाठी योग्य काढणीची पद्धत आणि स्वच्छता महत्त्वाची आहे. काही उपाय असे आहेत:

• काढणी केल्यानंतर आंब्यांना कोमट पाण्याने धुवावे.
• योग्य तापमान आणि आर्द्रतेत आंब्यांची साठवणूक करणे.
• आंब्यांना खूप दाबून न ठेवता, योग्य साठवण टाकीत ठेवणे.
• काढणीच्या वेळी यांत्रिक साधनांचा वापर करताना कमी दबाव वापरणे.

4. आंब्याची काढणी यांत्रिक पद्धतीने कशी करावी?

उत्तर:
यांत्रिक पद्धतीने आंब्याची काढणी करतांना विशेष काळजी घ्या:

• यांत्रिक साधनांचा वापर करतांना फळांचे दाब किव्हा जखम होणार नाही, याची काळजी घ्या.
• यांत्रिक साधनांच्या सहाय्याने अधिक फळे एका वेळी काढता येतात, परंतु हे साधने योग्य तंत्रज्ञानाचा वापर करून चालवावीत.
• यांत्रिक साधनांनी काढलेल्या आंब्यांची नीट तपासणी करा आणि बाजारात पाठवण्यापूर्वी त्यांना योग्य प्रकारे हाताळा.

5. आंब्याच्या काढणीसाठी कोणती साधने वापरावीत?

उत्तर:
आंब्याची काढणी करतांना साधारणतः खालील साधनांचा वापर होतो:

• हाताळणी चाकू किंवा कात्री: ज्याचा वापर योग्य प्रमाणात केला जातो, ज्यामुळे आंब्यांना जखमा किंवा नुकसान होत नाही.
• लांब हँडल असलेली काठी किंवा पोल: मोठ्या झाडांवरील आंबे काढण्यासाठी लांब हँडल असलेली काठी वापरली जाते.
• हाताने काढणी करण्यासाठी विशेष हँडल सिस्टिम्स: या साधनांचा उपयोग फळांना अधिक काळजीपूर्वक काढण्यासाठी केला जातो.

6. आंब्याचे काढलेले फळ किती वेळ टिकवता येईल?

उत्तर:
आंब्याच्या काढणीच्या नंतर, योग्य साठवणूक प्रणालीच्या मदतीने आंब्याला 5 ते 7 दिवस ताजे ठेवता येते. योग्य तापमान (12-14 डिग्री सेल्सियस) आणि आद्रतेची व्यवस्थापन केल्यास आंब्याची गुणवत्ता काही काळ टिकवता येते.

7. आंब्याची काढणी कशी स्वच्छ करावी?

उत्तर:
काढणी नंतर आंब्याची स्वच्छता खूप महत्त्वाची आहे. खालील उपाय वापरावेत:

• आंब्यांना धुण्याआधी त्यांना चांगले पुसून घ्या.
• फळांची स्वच्छता करतांना कोणत्याही प्रकारच्या रासायनिक पदार्थांचा वापर करणे टाळा.
• आंब्यांना विकृत होण्यापासून वाचवण्यासाठी ताज्या पाण्याने धुऊन स्वच्छ करा.

8. आंब्याची काढणी करतांना कशाप्रकारे फळांना सुरक्षित ठेवता येईल?

उत्तर:
आंब्याच्या काढणी करतांना फळांना सुरक्षित ठेवण्यासाठी:

• फळांना एका प्रमाणात ठेवून एका थोड्या वेळासाठी ठेवा.
• अधिक फळे एकाच ठिकाणी ठेवून त्यांना दाबू नका.
• ताज्या आंब्यांच्या साठवणुकीसाठी वायुवीजन असलेल्या ठिकाणी ठेवावा.

9. आंब्यांच्या काढणीचे विविध प्रकार कोणते आहेत?

उत्तर:
आंब्यांच्या काढणीच्या पद्धतीत मुख्यतः दोन प्रकार आहेत:

• हाताने काढणी: यामध्ये शेतकरी एक-एक करून आंबे काढतो.
• यांत्रिक काढणी: यामध्ये मशीनचा वापर करून मोठ्या प्रमाणात आंबे काढले जातात.

10. आंब्याची काढणी करतांना आंब्यांना कोणत्या रोगांचा धोका असतो?

उत्तर:
काढणी दरम्यान आंब्यांना काही रोगांचा धोका असतो, जसे की:

• पाऊस किंवा ओलसर वातावरणामुळे बुरशीजन्य रोगांचा धोका असतो.
• फळांची गळणे किंवा गंज होण्याची शक्यता असते.
• कीटकांच्या संक्रमणामुळे फळांमध्ये चटका लागू शकतो.

निष्कर्ष:

आंब्याच्या काढणीसंबंधी लोकांना असलेले प्रश्न विविध अंगांनी महत्त्वाचे आहेत. योग्य काढणीची पद्धत, योग्य काळ, आणि हॅन्डलिंगची काळजी घेतल्यास आंब्याची गुणवत्ता आणि टिकाऊपणा सुधारू शकतो.

अधिक माहितीसाठी येथे:  क्लिक करा