उन्हाळ्यात जनावरांना किती पाणी द्यावे लागते? माहितेय का तुम्हाला
उन्हाळ्यात जनावरांना किती पाणी द्यावे लागते? माहितेय का तुम्हाला उन्हाळ्यात तापमान वाढल्यामुळे जनावरांमध्ये उष्णतेचा त्रास होतो. त्यांची शरीरातील पाण्याची गरज वाढते. अशावेळी जनावरांना योग्य प्रमाणात आणि वेळच्या वेळी पाणी देणे फार महत्त्वाचे असते.
१. पाण्याचे महत्त्व :
– पाणी ही शरीरातील सर्व जैविक क्रियांसाठी आवश्यक असते.
– पचनक्रिया, तापमान नियंत्रण, चयापचय आणि विषारी घटक बाहेर टाकण्यासाठी पाणी महत्त्वाचे असते.
– पाण्याचा अभाव झाल्यास दूध उत्पादन कमी होते, शरीरात अशक्तपणा येतो व आजार होण्याचा धोका वाढतो.
२. उन्हाळ्यातील वाढलेली गरज :
– उन्हाळ्यात शरीरातून अधिक प्रमाणात घाम व श्वसनाद्वारे पाणी बाहेर टाकले जाते.
– त्यामुळे शरीरातील पाण्याची कमतरता लवकर होते.
हे पण वाचा : नवीन घरकुल योजना (gharkul new arj) – अर्ज प्रक्रिया, पात्रता, आणि आवश्यक माहिती
३. दररोज किती पाणी द्यावे?
प्रत्येक जनावराच्या जाती, वजन, वय आणि उत्पादकतेनुसार पाण्याची गरज वेगळी असते. सामान्यतः खालीलप्रमाणे पाण्याची गरज असते:
जनावराचा प्रकार | सरासरी पाणी गरज (प्रतिदिन)
|—————————-|—————————–|
गाई (दूध देणारी) – 40-70 लिटर
म्हैस (दूध देणारी) – 50-80 लिटर
वासरं/कालवड – 15-30 लिटर
बैल – 30-50 लिटर
शेळी/मेंढी – 6-10 लिटर
४. पाणी देण्याची पद्धत :
– स्वच्छ व थंड पाणी द्यावे.
– दिवसातून किमान ३ वेळा पाणी द्यावे.
– जनावरांच्या जवळ सतत पाण्याचा साठा असावा.
– पाण्याची टाकी/टोपली रोज स्वच्छ करावी.
५. काही अतिरिक्त उपाय :
– जनावरांचे गोठे थंड व हवेशीर ठेवा.
– सकाळी किंवा संध्याकाळी चरण्यास घ्या.
– उन्हात काम कमी घ्या.
– आवश्यक असल्यास इलेक्ट्रोलाईट्स किंवा ग्लुकोज पाण्यात मिसळून द्या.
निष्कर्ष :
उन्हाळ्यात जनावरांना पुरेसे, स्वच्छ व वेळच्या वेळी पाणी मिळाल्यास त्यांचे आरोग्य टिकते व उत्पादनक्षमता कायम राहते. त्यामुळे शेतकऱ्यांनी ही बाब गांभीर्याने घ्यावी.
खाली उन्हाळ्यात जनावरांना पाणी देण्याबाबत लोकांमध्ये सामान्यतः विचारले जाणारे प्रश्न आणि त्यांची सोपी, समजण्यासारखी उत्तरे दिली आहेत:
प्र. 1: उन्हाळ्यात जनावरांना किती वेळा पाणी द्यावे?
उ: दिवसातून किमान ३ वेळा — सकाळी, दुपारी आणि संध्याकाळी पाणी द्यावे. शक्य असल्यास जनावरांच्या जवळ नेहमी पाण्याचा साठा ठेवावा.
प्र. 2: पाण्याचे तापमान किती असावे?
उ: पाणी फार थंड किंवा फार गरम नसावे. थोडे थंडसर, स्वच्छ आणि पिण्यायोग्य पाणी सर्वोत्तम असते.
प्र. 3: जनावरांना पाणी स्वच्छ असणे का आवश्यक आहे?
उ: घाण पाण्यामुळे जनावरांना जंतुसंसर्ग, पोटाचे विकार किंवा ताप होण्याचा धोका असतो. त्यामुळे दररोज पाणी व पाणीपात्र स्वच्छ करणे गरजेचे आहे.
प्र. 4: जनावरांनी पाणी पिण्यास नकार दिल्यास काय करावे?
उ:पाण्यात थोडा गूळ, मीठ किंवा इलेक्ट्रोलाईट टाकून पाणी चविष्ट करून बघा. तरीही पाणी न पिल्यास तात्काळ पशुवैद्यकीय सल्ला घ्या.
प्र. 5: उन्हाळ्यात दूध देणाऱ्या जनावरांची पाण्याची गरज अधिक का असते?
उ:दूधात ८५-८८% पाणी असते. त्यामुळे दूध देणाऱ्या जनावरांची शरीरातील पाण्याची गरज जास्त असते.
प्र. 6: काय उपाय केल्यास जनावरांचे शरीर थंड राहते?
उ:गोठा हवेशीर ठेवणे, उन्हापासून संरक्षण करणे, दिवसाच्या थंडवेळी चरण्यास घेणे, व वेळच्या वेळी पाणी देणे हे सर्व प्रभावी उपाय आहेत.
अधिक माहितीसाठी : क्लिक करा