बीडमधील रेशीम कोषाची वाढती आवक: या बाजार भावाने खरेदी होतेय

बीडमधील रेशीम कोषाची वाढती आवक: या बाजार भावाने खरेदी होतेय

बीडमधील रेशीम कोषाची वाढती आवक: या बाजार भावाने खरेदी होतेय

रेशीम उत्पादन क्षेत्राला वाढवण्यासाठी राज्य सरकार तसेच शेतकऱ्यांनी अनेक प्रयत्न केले आहेत. महाराष्ट्रातील बीड जिल्हा, जो एका वेळेस कपाशी व गहू उत्पादनासाठी प्रसिद्ध होता, आता रेशीम कोषाच्या व्यापारासाठी देखील महत्त्वपूर्ण केंद्र बनला आहे. बीड कृषी उत्पन्न बाजार समितीला लागलेल्या रेशीम कोषाच्या आवक ने एक वेगळं वळण घेतलं आहे, आणि यामुळे स्थानिक शेतकऱ्यांसह व्यापारी आणि शिल्लक व्यापारी यांना नवा आर्थिक उत्तरण मिळाला आहे.

रेशीम कोषाची आवक वाढली आहे का?

पिछल्या काही वर्षांमध्ये बीडच्या कृषी उत्पन्न बाजार समितीमध्ये रेशीम कोषाची आवक प्रचंड प्रमाणात वाढली आहे. २०२०-२१ मध्ये ही आवक ५५,००० किलो दरम्यान होती, ज्यामध्ये १०० कोटी रुपयांचा व्याप झाला. पण 2025 मध्ये, या आवकचं प्रमाण वाढून जवळपास ७०,००० किलो पार गेले आहे. यामुळे बीड बाजार, जो एक प्रमुख व्यापारी केंद्र बनला आहे, रेशीम उत्पादनाच्या दृष्टीने एक महत्त्वपूर्ण स्थान बनले आहे.

रेशीम कोषाचा भाव

रेशीम कोषाचा बाजारभाव नेहमीच चढ-उतार करत असतो, परंतु २०२४ मध्ये बाजारात चांगला चढावा पाहायला मिळाला आहे. बाजारातील कोषांचे दर ₹२००० ते ₹२३०० प्रति किलो पर्यंत पोहोचले आहेत. दरानुसार, शेतकऱ्यांना या व्यवसायातून चांगला नफा मिळत आहे, जो पूर्वी त्यांना इतर कृषी उत्पन्नांच्या तुलनेत मिळत नसे. यामध्ये रेशीम कोष उत्पादनाच्या उच्चतम दर्जाची मागणी देखील वाढली आहे.

कारणे आणि शेतकऱ्यांसाठी फायदे

1. सरकारी योजनांचा प्रभाव: सरकारच्या सहाय्याने रेशीम उत्पादन आणि शुद्ध कोष संकलनासाठी बऱ्याच योजनांचा अंमलबजावणी केली आहे. कृषी विभागाने शेतकऱ्यांना मार्गदर्शन केल्याने, त्यांना उत्पादन सुधारण्यात मदत झाली आहे.
2. कोषांचा दर्जा: बीडमध्ये रेशीम कोषांची गुणवत्ता सुधारली आहे. स्थानिक शेतकऱ्यांकडून उच्च दर्जाच्या रेशीम कोषांची आवक होणं, उत्पादन क्षेत्राला फायदेशीर ठरलं आहे. उच्च दर्जाचे कोष व्यापाऱ्यांना अधिक आकर्षित करतात.
3. नवा रोजगार: रेशीम उत्पादन क्षेत्रामुळे स्थानिक शेतकऱ्यांना रोजगाराच्या नव्या संधी उपलब्ध झाल्या आहेत. बीड जिल्ह्यातील अनेक शेतकऱ्यांनी इतर पिकांच्या तुलनेत रेशीम उत्पादनाला प्राधान्य दिले आहे.

हे पण वाचा:  शेणखत आणि लेंडी खताचे दरात वाढ : जाणून घ्या किती मिळतोय दर

आवक वाढली तरीही काही आव्हाने

बीडच्या कृषी उत्पन्न बाजार समितीमध्ये रेशीम कोषाची आवक वाढली असली तरी, यामध्ये काही आव्हाने देखील आहेत:

1. कच्च्या मालाची उपलब्धता: रेशीम उत्पादनात उपयोग होणाऱ्या पिकांसाठी कच्चा माल, ज्यामध्ये विशेषतः शहतूत आणि इतर झाडांचा समावेश आहे, याची उपलब्धता राज्यात कमी आहे. कधी कधी शेतकऱ्यांना शहतूताची कमी होऊन उत्पादनात अडचण येते.
2. पर्याप्त बाजाराची तुटवडाः बाजाराची आवक वाढल्याने, त्यासोबतच पुरेश्या कक्षांचा किंवा संग्रहणाची व्यवस्था तयार करणे आवश्यक आहे. याअभावी काही वेळा शेतकऱ्यांचे उत्पादन थांबवले जाते.
3. बाजारातील असमानता: काही ठिकाणी, रेशीम कोषांच्या दरात मोठे बदल होतात, ज्यामुळे शेतकऱ्यांच्या नफ्यात असमानता दिसून येते.

इतर बाजूने आलेली माहिती

बीड जिल्ह्याला “रेशीम कोषांचे हब” म्हणून ओळखले जाते. काही वर्षांपूर्वी बीडच्या शेतकऱ्यांना रेशीम कोषांच्या व्यापारामुळे संपूर्ण महाराष्ट्रात ओळख मिळाली. स्थानिक शेतकऱ्यांनी त्यांचे उत्पादन वाढवून बाजारात विकले, त्यामुळे व्यापारी वर्गाने देखील आपले व्यवहार या क्षेत्रात वाढवले.

कृषी मंत्रालयाच्या सांगणीनुसार, राज्याच्या इतर ठिकाणांमध्ये विशेषतः वर्धा, यवतमाळ आणि सांगली जिल्ह्यात रेशीम उत्पादन कमी आहे. यामुळे बीडला पर्यायी बाजारपेठ म्हणून देखील ओळख दिली जात आहे.

निष्कर्ष

बीडमध्ये रेशीम कोषाची आवक वेगाने वाढत आहे आणि यामुळे शेतकऱ्यांना अधिक उत्पन्न मिळत आहे. या व्यापाराची वाढती लोकप्रियता आणि उच्च दर शेतकऱ्यांना प्रोत्साहन देत आहेत, पण त्याच वेळी योग्य बाजार आणि संकलनाची सुविधा सुनिश्चित करणं महत्त्वाचं ठरतं. अशी स्थिती ठेवून, बीड जिल्ह्याला रेशीम व्यापारासाठी अधिकाधिक केंद्र बनवण्याची क्षमता आहे.

बीडमधील रेशीम कोष व्यापाराबद्दल सध्या  लोकांकडून विचारले जाणारे काही प्रश्न आणि त्यांची उत्तरे खालीलप्रमाणे आहेत:

प्रश्न 1: बीडमधील रेशीम कोषांच्या दरात सध्या काय बदल झाले आहेत?

उत्तर: 2025 मध्ये, बीडमधील रेशीम कोषांच्या दरात वाढ दिसून आली. दर ₹२००० ते ₹२३०० प्रति किलो पर्यंत पोहोचले, ज्यामुळे शेतकऱ्यांना चांगला नफा मिळाला.

प्रश्न 2: रेशीम कोषांची आवक वाढण्यामागे कोणती कारणे आहेत?

उत्तर: सरकारी योजनांचे प्रभाव, उच्च दर्जाच्या कोषांचे उत्पादन, आणि स्थानिक शेतकऱ्यांना मिळालेल्या मार्गदर्शनामुळे रेशीम कोषांची आवक वाढली आहे.

प्रश्न 3: रेशीम कोष उत्पादनामुळे शेतकऱ्यांना कोणते फायदे मिळतात?

उत्तर: रेशीम उत्पादनामुळे शेतकऱ्यांना अतिरिक्त उत्पन्न, रोजगाराच्या संधी, आणि कृषी क्षेत्रात विविधता मिळते.

प्रश्न 4: रेशीम कोषांच्या व्यापारामुळे बीड जिल्ह्याच्या अर्थव्यवस्थेला कसा फायदा झाला आहे?

उत्तर: रेशीम कोषांच्या व्यापारामुळे बीडच्या कृषी उत्पन्न बाजार समितीची उलाढाल वाढली आहे, ज्यामुळे स्थानिक अर्थव्यवस्था बळकट झाली आहे.

प्रश्न 5: रेशीम कोष उत्पादनासाठी शेतकऱ्यांना कोणती आव्हाने येतात?

उत्तर: कच्च्या मालाची उपलब्धता, बाजारातील असमानता, आणि पुरेश्या सुविधा नसणे ही आव्हाने शेतकऱ्यांना येतात.

अधिक माहितीसाठी येथे:  क्लिक करा